سوره عادیات
| < زلزله - قارعه > | |
|---|---|
|
| |
| شماره سوره | ۱۰۰ |
| جزء | ۳۰ |
| نزول | |
| ترتیب نزول | ۱۴ |
| مکی/مدنی | اختلافی |
| اطلاعات آماری | |
| تعداد آیات | ۱۱ |
| تعداد کلمات | ۴۰ |
| تعداد حروف | ۱۶۹ |
سوره عادیات یا والعادیات صدمین سوره و از سوره‌های کوچک قرآن است که یازده آیه دارد و با قسم آغاز می‌شود. نام سوره از آیه اول آن گرفته شده است و به معنای دوندگان و تیزتک‌ها است. درباره مکی یا مدنی بودن عادیات اختلاف است. این سوره در جزء سی‌ام قرآن قرار دارد.
سوره عادیات به جهادگران و زنده‌شدن مردگان در روز قیامت می‌پردازد و از ناسپاسی انسان سخن می‌گوید. در فضیلت تلاوت آن آمده است هر کس سوره والعادیات را بخواند، و بر آن مداومت کند، خداوند روز قیامت او را با امیرمؤمنان(ع) مبعوث می‌کند و در جمع او و میان دوستان او خواهد بود. سوره عادیات را در رکعت دوم نماز جعفر طیار می‌خوانند.
معرفی
- نامگذاری
این سوره را عادیات (تیزتک‌ها) می‌نامند؛ زیرا خداوند در آیه اول، به آنها سوگند یاد کرده و از آنها سخن گفته‌است. این سوره را والعادیات نیز می‌گویند؛ زیرا سرآغاز سوره است. عادیات جمع «عادیة» در اصل به معنای گذشتن و جداشدن است. این کلمه در این آيه به معنای دویدن سریع است.
- ترتیب و محل نزول
درباره مکی یا مدنی بودن سوره عادیات اختلاف است. تفسیر نمونه مدنی بودن را ترجیح می‌دهد و محمدهادی معرفت مکی بودن آن را. بنابر نظر محمدهادی معرفت، این سوره در ترتیب نزول چهاردهمین سوره‌‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، صدمین سوره قرآن است و در جزء سی‌ام قرار دارد.
- تعداد آیات و کلمات
سوره عادیات ۱۱ آیه، ۴۰ کلمه، و ۱۶۹ حرف دارد و از نظر حجم، جزو سوره‌های مفصلات و از سوره‌های کوچک قرآن است. سوره عادیات از جمله سوره‌هایی است که با سوگند آغاز می‌شوند.
محتوا
سوره عادیات با توصیف جهادگران و تکاوران و ترسیم صحنه نبرد، به ناسپاس بودن انسان در برابر پروردگارش و بخیل بودن او به دلیل مال‌دوستی و دنیاپرستی‌اش اشاره می‌کند و احوال روز قیامت و چگونگی روز جزا را یادآور می‌شود.
| راه‌های درمان سستی انسان در بندگی خدا | |||||||||||||||
| راهکار دوم: آیه۹-۱۱ توجه به آشکار شدن واقعیت درونی انسان در آخرت | راهکار اول: آیه ۱-۸ توجه به تلاش مجاهدان راه خدا | ||||||||||||||
| نکته اول: آیه ۹-۱۰ آشکار شدن باطن انسان در روز قیامت | نکته اول: آیه ۱-۵ سوگند به مجاهدان راه خدا و تلاش‌های آنها | ||||||||||||||
| نکته دوم: آیه ۱۱ آگاهی خدا از باطن انسان‌ها | نکته دوم: آیه ۶-۸ تعلل آگاهانه انسان در راه بندگی خدا | ||||||||||||||
جنگ ذاتُ السَلاسِل و پیروزی علی(ع) بر کافران
نقل شده است این سوره بعد از جنگ «ذاتُ السَلاسِل» نازل شد. در سال هشتم هجری به رسول خدا(ص) خبر دادند دوازده هزار سوار در سرزمین «یابس» جمع شده و با یکدیگر عهد کرده‌اند تا پیامبر(ص) و علی(ع) را به قتل نرسانند و جمعیت مسلمانان را متلاشی نکنند، از تلاش دست نکشند! پیغمبر اکرم(ص) جمع شماری از اصحاب خود را به سرکردگی برخی از صحابه به سراغ آنان فرستاد؛ ولی بعد از گفتگوهایی بدون نتیجه بازگشتند. سرانجام پیغمبر اکرم(ص) علی(ع) را با گروه بسیاری از مهاجر و انصار به نبرد آنان فرستاد. لشکر مسلمانان به‌سرعت به سوی دشمن حرکت کردند و شبانه راه رفتند و صبحگاهان دشمن را در حلقه محاصره گرفتند. نخست اسلام را بر آنان عرضه کردند، اما چون نپذیرفتند، به آنان حمله کردند و آنان را شکست دادند و عده‌ای را اسیر کردند و اموال فراوانی به غنیمت گرفتند.
هنوز امام علی(ع) و سربازان به مدینه برنگشته بودند که سوره «و العادیات» نازل شد. پیغمبر خدا(ص) آن روز این سوره را در نماز صبح قرائت کرد. بعد از تمام شدن نماز، اصحاب گفتند: این سوره را تا به حال نشنیده بودیم! پیامبر(ص) فرمود: «آری، علی(ع) بر دشمنان پیروز شد و جبرئیل دیشب با آوردن این سوره به من بشارت داد». چند روز بعد علی(ع) با غنیمت‌ها و اسیران به مدینه وارد شد.
معنای خیر در آیه۸
مفسران خیر را در آیه وَإِنَّهُ لِحُبِّ الْخَيْرِ لَشَدِيدٌ به مال تفسیر کرده اند اما علامه طباطبایی بر این باور است که بعید نیست که خیر به معنای مطلق خودش باشد و اختصاصی به مال نداشته باشد زیرا انسان بر اساس فطرتش خیر را دوست دارد و چون باور می کند متاع و زینت دنیا خیر است و آن را خیر می بیند به سویش جذب می شود و همین باعث می شود که شکر از پروردگارش را فراموش کند.
فضیلت و خواص
در فضیلت تلاوت این سوره از پیامبر(ص) نقل شده است هر كس آن را تلاوت کند به عدد هر یک از حاجیانی که (شب عید قربان) در مزدلفه توقف می‌کنند و در آنجا حضور دارند، ده حسنه به او داده می‌شود. از امام صادق(ع) نیز نقل شده است هر کس سوره والعادیات را بخواند، و بر آن مداومت کند، خداوند روز قیامت او را با امیرمؤمنان(ع) مبعوث می‌کند و در جمع او و میان دوستان او خواهد بود. از برخی از روایات هم برداشت می‌شود، سوره والعادیات معادل نصف قرآن است.
در دستورالعمل نماز جعفر طیار آمده است، در رکعت دوم بعد از حمد، سوره عادیات خوانده شود.
متن و ترجمه
سوره عادیات
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
| بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ وَالْعَادِيَاتِ ضَبْحًا ﴿١﴾ فَالْمُورِيَاتِ قَدْحًا ﴿٢﴾ فَالْمُغِيرَاتِ صُبْحًا ﴿٣﴾ فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعًا ﴿٤﴾ فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعًا ﴿٥﴾ إِنَّ الْإِنسَانَ لِرَبِّهِ لَكَنُودٌ ﴿٦﴾ وَإِنَّهُ عَلَىٰ ذَٰلِكَ لَشَهِيدٌ ﴿٧﴾ وَإِنَّهُ لِحُبِّ الْخَيْرِ لَشَدِيدٌ ﴿٨﴾ أَفَلَا يَعْلَمُ إِذَا بُعْثِرَ مَا فِي الْقُبُورِ ﴿٩﴾ وَحُصِّلَ مَا فِي الصُّدُورِ ﴿١٠﴾ إِنَّ رَبَّهُم بِهِمْ يَوْمَئِذٍ لَّخَبِيرٌ ﴿١١﴾ | به نام خداوند رحمتگر مهربان سوگند به ماديانهائى كه با همهمه تازانند و با سم[هاى] خود از سنگ آتش مى‌جهانند! (۱) و برق [از سنگ] همى جهانند، (۲) و صبحگاهان هجوم آرند، (۳) و با آن [يورش]، گردى برانگيزند، (۴) و بدان [هجوم]، در دل گروهى درآيند، (۵) كه انسان نسبت به پروردگارش سخت ناسپاس است، (۶) و او خود بر اين [امر]، نيك گواه است. (۷) و راستى او سخت شيفته مال است. (۸) مگر نمى‌داند كه چون آنچه در گورهاست بيرون ريخته گردد، (۹) و آنچه در سينه‌هاست فاش شود، (۱۰) در چنان روزى پروردگارشان به [حال] ايشان نيك آگاه است؟ (۱۱) |
| سوره پیشین: سوره زلزله | سوره عادیات سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی | سوره پسین: سوره قارعه |
|
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس | ||
پانویس
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۷.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۲۴۱.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۲۳۶.
- ↑ معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۹۰.
- ↑ معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۷.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۷.
- ↑ خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۲۴۰.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۳۴۷.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۲۳۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۸۰۱.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۲۳۷.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۶ش، ص۶۶، نماز جعفر طیار.
منابع
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
- دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، به کوشش بهاء الدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، با مقدمه محمدجواد بلاغی، تهران، انتشارات ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۶ش.
- معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامية، ۱۳۷۴ش.
پیوند به بیرون